Göwünleri ganatlandyran kitap
Hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 25 ýyllyk baýramçylygynyň öňüsyrasynda Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly täze kitabynyň halkymyza gowuşmagy, bagtyýar watandaşlarymyzyň toý şatlygyny has-da artdyran şatlykly waka boldy. Hemişelik Bitaraplygymyzyň taryhy ähmiýetini, milli köklerini çuňňur filosofik esasda çeper beýan «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly kitaby alnymyza sylyp, bu ajaýyp eserde öňe sürülýän gymmatly pikirlerden, watançylyk ýörelgelerinden ruhlandyk.
Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly kitaby hemişelik Bitaraplygymyzyň halkara ähmiýetini, taryhy köklerini, halkymyzyň agzybirlige, dost-doganlyga, hoşniýetli gatnaşyklara goýýan hormat-sarpasyny, ata-babalarymyzyň parahatçylyk söýüjilik, ynsanperwerlik ýörelgelerini çuňňur açyp görkezýän paýhaslar dünýäsidir. Jemi on bölümden ybarat bu kitaby içgin okadygyňça, kitapdaky bölümlerde beýan edilýän pelsepewi garaýyşlar, belent pikirler kalbyňda ýakymly duýgulary oýarýar, abadançylyga, asudalyga, parahatçylyga söýgi döredýär.
Mähriban Arkadagymyz kitabyň «Bitaraplyk: gadymy gözbaşlardan şu güne çenli» atly bölüminde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň taryhy gözbaşlara, gadymy hem mizemez köklere daýanýandygyny, halkymyzyň goşa ganatyna öwrülen bu mukaddesliklerimiziň şanly, buýsançly geljegimiziň täze gözbaşydygyny, ebedi ýolumyzdygyny, ertirki durmuşymyzyň sagdyn esaslarydygyny pähim-paýhasly beýan edýär.
Türkmen halkynyň mertebeli durmuşy, erkana ýaşaýyşy üçin asudalykdan, agzybirlikden, abadançylykdan gymmat zadyň ýokdugyny, biziň baýlygymyzyň, bagtyýarlygymyzyň, buýsanjymyzyň erkana we parahat durmuşda, dünýäde mertebeli millet bolup ýaşaýanlygymyzdadygyny aýratyn nygtaýan Gahryman Arkadagymyz müň kerem mamla! Türkmen ili gadymy döwürlerden häzirki günlere çenli parahatçylygy, abadan durmuşy, dost-doganlygy ündäp gelen, bu milli ýörelgeleri ýaşaýyşynyň manysyna öwren halkdyr. Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolan ýurdumyz keremli topragyndan kerwenler gatnan, hoşniýetli myhmanlar gelen, dünýä ýurtlary bilen dostana gatnaşyklary asyrlardan asyrlara uzaýan ýurtdur!
Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly täze kitabynda taryhçylaryň, akyldarlaryň miras galdyryp giden ýazgylaryna salgylanmak bilen, merdana pederlerimiziň dünýäniň dürli sebitlerine amala aşyran ýörişleriniň parahatçylykly maksadyny giňişleýin açyp görkezýär.
Biziň eýýamymyzyň başlaryna ýaşap geçen rim taryhçysy Ponpeý Troguň turanlylar-skifler hakynda aýdan «Beýleki halklarda-da kesekiniň zadyna şeýle garaýyş bolan bolsady, ondan beýle uruşlar Ýer ýüzünde asyrlaryň dowamynda bolmazdy.» diýen sözlerini mysal getirmek bilen, Gahryman Arkadagymyz halkymyzyň halallyk, agzybirlik, kanagatlylyk, ynsanperwerlik ýaly milli ýörelgeleriniň müňýyllyklaryň jümmüşinden gözbaş alyp gaýdýandygyny, türkmeniň heran-haçan parahatçylykly durmuşy öňde goýup gelendigine ünsi çekýär.
«Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly täze kitapda «Oguznamalara», Gündogar edebiýatynda ýörgünli bolan oguznamaçylyk däplerine ýüzlenilmegi, Oguz hanyň parahatçylykly ýörişlerinden söhbet açylmagy, eseriň taryhy ähmiýetini artdyrýar. Oguz han bilen bagly hekaýatlardan alnan mysallar türkmen halkynyň şöhratly taryhynda, milli ýaşaýyş-durmuş ýörelgelerinde parahatçylygyň ähli zatdan ileri tutulyp gelnendiginiň anyk subutnamasy. Oguz hanyň bitewülik, agzybirlik taglymatynyň düýp özeni – dünýäniň parahatçylygy, zeminiň abadançylygydyr. Oguz han hakyndaky islendik hekaýatyň üsti bilen parahatçylykly durmuşyň ündelýändigine göz ýetirmek kyn däl.
Gahryman Arkadagymyz «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly täze kitabynda hekaýatlaryň, taryhy ýazgylaryň üsti bilen Oguz hanyň parahat durmuş, dostlugy berkitmek babatdaky garaýyşlarynyň esasynda şol döwürlerde dünýäde asudalygyň dabaralanandygyny filosofiki äheňde suratlandyrýar, häzirki döwrümize mahsus milli ýörelgelerimiziň binýadynda şol gymmatlyklaryň bardygyny buýsançly belleýär. Taryh – halkyň hakydasy, geçmişiň sahypalary milletiň milli mirasy. Biz şöhratly taryhymyzyň, baý medeni mirasymyzyň gymmatlyklaryny öwrenip, giňden wagyz edip, ata-babalarymyzyň arzuwlan ajaýyp zamanasynda ýaşaýarys.
Döwletmämmet Azady, Magtymguly Pyragy, Mollanepes, Baýram han ýaly nusgawy şahyrlarymyzyň edebi mirasynda parahatçylyga bolan milli garaýyşlar, dost-doganlygy, adamkärçiligi, agzybirligi ündeýän paýhas-pähimler giňden şöhlelenýär. Akyldar şahyrlaryň dostana gatnaşyklary, agzybirligi, jebisligi wasp edýän şygyrlary ýaş nesilleri watansöýüjilik, ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemekde gymmatly ruhy çeşmedir.
Gahryman Arkadagymyz «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly kitabynda şeýle belleýär: «Akyldar Magtymguly Pyragynyň kakasy, parasatly şahyr hem alym Döwletmämmet Azadynyň ölmez-ýitmez eserlerinden jümleler 2012-nji ýylda «Kunstwelt e.V Berlin» nemes medeni guramasynyň dürli ýurtlaryň we halklaryň görnükli wekilleri bilen tanyşdyrýan «Dünýäniň öňdengörüjileriniň ýodasy» atly taslamasy üçin seçilip alyndy. Belli bolşy ýaly, halkymyzda «Ýakma – bişersiň, gazma – düşersiň» diýen nakyl bar. Edil şu nakyl bilen bir many-maňyzda Döwletmämmet Azady şeýle diýýär:
«Her kişi ot ýaksa özi bişer,
Gazsa her kim çah – oňa özi düşer».
Biziň halkymyzda «Ody özüňe bas, ötmese – kesekä» diýen nakyl hem bar. Munuň özi adamy ynjytmazlygy, adam mertebesine hormat goýmagy ündeýär.»
(24 sah)
Hormatly Prezidentimiziň parasatlylyk bilen belleýşi ýaly, Döwletmämmet Azadynyň bu paýhasly setirleri adamlary ýagşylyga, birek-birege hormat goýmaga, agzybir ýaşamaga çagyrýar. Durmuşda ýagşy häsiýetleriň bilen görelde bolmak, ýaman gylyklardan daşda bolmak ynsan mertebesini beýgeldýär.
Döwletmämmet Azadynyň parasatly sözleri 2012-nji ýylda «Kunstwelt e.V Berlin» nemes medeni guramasy tarapyndan Berlin şäheriniň Fredrihştrasse köçesiniň ugrunda «Dünýäniň öňdengörüjileriniň ýodasy» atly pannoda ýerleşdirildi. 1999-njy ýylda esaslandyrylan «Kunstwelt e.V Berlin» nemes medeni guramasy Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlykda medeni ulgamda halkara gatnaşyklaryny alyp barýar. Bu guramanyň maksady Berliniň medeni ulgamyny ösdürmekden, şäheriň ýaşaýjylaryna we myhmanlaryna dünýä ýurtlarynyň medeniýetleriniň gazananlaryny ýakyndan tanyşdyrmakdan ybaratdyr. Açyk asmanyň astyndaky täsin muzeýiň özboluşly gymmatlygy – ÝUNESKO agza ýurtlaryň milli edebiýatlarynyň görnükli wekilleriniň parasatly sözleri, pähimleri bu gün dünýä halklaryna dost-doganlyga, parahatçylyga çagyryşdyr.
Gahryman Arkadagymyz bu kitabynda Döwletmämmet Azadynyň «Dünýäniň öňdengörüjileriniň ýodasy» atly pannoda ýerleşdirilen setirleri bilen «Ody özüňe bas, ötmese – kesekä» diýen türkmen nakylynyň özara baglanyşygynyň, pikir-pelsepe birliginiň bardygyny aýdýar. Şeýle hem, «Maslahatly biçilen don gysga bolmaz» diýen türkmen nakylynyň manysyna Azadynyň başgaça öwüşginde çalymdaş:
«Maslahatsyz iş puşeýmanlyk bolar,
Akly-küli bolmaz, kütehdanlyk bolar» diýen setirlerini mysal getirip, dana ata-babalarymyzyň döreden eserlerinde adamlaryň arasynda agzybirligi, parahatçylygy, dostlukly gatnaşyklary ýola goýmaklygyň giňden wagyz edilendigine uly ähmiýet berýär.
«Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» ýylynda, hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 25 ýyllygynyň dabaraly bellenilýän Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan-Bitaraplygyň mekany» atly täze kitabynyň neşir edilmegi aýratyn many-mazmuna eýedir. Göwünleri ganatlandyran bu kitap Arkadag Prezidentimiziň alyp barýan çuňňur oýlanyşykly «Açyk gapylar» syýasatynyň, Bitaraplyk taglymatynyň düýp özenini özünde jemleýän gymmatlykdyr. Çuň paýhasa-pähime ýugrulan bu kitaby halkymyza serpaý beren eziz Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyşlar aýdýarys.
Hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, belent maksatlary hemişe üstünliklere beslensin!
Orazsoltan EMINOWA