Türkmenistanyň Döwlet muzeýiniň açylanyna 25 ýyl boldy
1998-nji ýylyň noýabr aýynda Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýi açyldy. Ol öňden işleýän iki muzeýiň - Türkmenistanyň milli taryhy we etnografiýasy, şeýle hem Türkmenistanyň şekillendiriş sungaty muzeýleriniň birleşmegi netijesinde emele geldi.
2011-nji ýylda türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy bilen Türkmenistanyň Milli muzeýiniň düzüminde - «Galkynyş», «Bitaraplyk» we «Garaşsyzlyk» muzeýleri döredildi we degişlilikde Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň, Türkmenistanyň Bitaraplygynyň hem-de Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň ýerleşdirmek bellenildi. Häzirki wagtda Döwlet muzeýinde Türkmenistanyň Prezidentiniň muzeýi, Türkmenistanyň taryhy muzeýi, etnografiýa we ýerli taryh muzeýi hem-de degişli bölümler bar.
Türkmenistan Döwlet muzeýiniň esasy binasy Aşgabadyň merkezinde ýerleşýär. Üç muzeý binasyndan ybarat binagärlik ansamblynyň meýdany 28 müň inedördül metrden gowrak. Muzeýiň öňündäki meýdançada Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilen Türkmenistanyň Döwlet baýdagy parlaýar.Duşuşygyň dowamynda talyp ýaşlaryň Gahryman Arkadagymyzyň eserleriniň waspyny goşgy setirleriniň üsti bilen ýetirilmegi, aýdym-sazly çykyşlar bolsa çäräniň täsirini has-da artdyrdy.
Döwlet muzeýiniň merkezi binasynda sergi zallary, ylmy bölümler, ammarlardan we önümçilik hyzmatlaryndan aýratynlykda ýerleşdirilendir.
Merkezi binanyň birinji gaty üç sergi zalyndan ybarat: Türkmenistanyň Garaşsyzlyk zaly, Haly zaly we wagtlaýyn sergiler zaly. Ikinji gatda Türkmenistanyň taryhyna bagyşlanan bäş sergi zaly bar.
Muzeýiň arheologiki ýygyndysy iň uly göwrümli we üýtgeşik hasaplanylýar. Sebäbi bu ýerde Türkmenistanyň çäginden tapylan gadymy we orta asyr sungat eserleriniň ýeke-täk nusgalary bar. Arheologiki alymlaryň ýadawsyz işleri netijesinde muzeýiň kolleksiýasy täze täsin eksponatlar bilen yzygiderli täzelenýär. Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň döwlet muzeýiniň etnografiýa we ýerli taryhy muzeýi 2009-njy ýylyň 18-nji maýynda açyldy. Üç gatly bina muzeýiň esasy binasyna ýanaşyk. Birinji gatda ýurdumyzyň tebigatyny görkezýän sergi, ikinji gatynda Türkmenistanyň etnografiýasy sergisi bar.
Şol ýylyň 29-njy iýunynda Türkmenistanyň Prezidentiniň muzeýi dabaraly ýagdaýda açyldy. Muzeýiň ekspozisiýasynda Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçiren beýik işleri bilen bagly maglumatlar audiowizual enjamlarynyň täze nesli bilen sazlaşykly utgaşdyrylan suratlar arkaly görkezilýär, olaryň kömegi bilen ýurtda bilim, ylym, medeniýet pudagyndaky özgerişler, jemgyýetçilik durmuşy we dünýäniň ýurtlary bilen hyzmatdaşlyk hakyndaky maglumatlar öz beýanyny tapýar. Şeýle hem, Türkmenistanyň ilatyndan, daşary ýurt raýatlaryndan, kompaniýalardan we firmalardan, şeýle hem dünýäniň köp ýurtlarynyň döwlet işgärlerinden Watanymyzyň şöhraty, ýurdumyzyň ösüşi bilen baglanyşykly çeperçilik taýdan nepislige eýe bolan sowgatlar bar.
Häzirki wagtda eksponatlaryň sany 157 müňden gowrak. Taryhy, etnografik, zoologiki, botanika, paleontologiki we beýleki ýygyndylaryny, eksponatlary muzeý hünärmenleri yzygiderli öwrenýärler, ylmy hasabatlary taýýarlaýarlar we wagtal-wagtal metbugatda makalalary çap edýärler. Diňe şu ýyl Döwlet muzeýiniň eksponatlary we durmuşy bilen baglanyşykly dürli mowzuklarda 80-den gowrak makala okyjylara hödürlendi hem-de «Türkmenleriň şaý-sepler sungatynyň ajaýyp eserleri» atly kitap neşir edildi.
Muzeýleriň esasy işleriniň biri-de dürli görnüşli sergileri geçirmekden, möhüm senelere bagyşlanan wagtlaýyn, tematiki we gezelenç çärelerini guramakdan ybaratdyr. Muzeýiň gaznalarynda saklanýan kolleksiýalara esaslanyp, ýylyň dowamynda wagtlaýyn we tematiki sergiler guralýar.
Türkmenistanyň Garaşsyzlyk ýyllarynda Döwlet muzeýi ýurduň daşynda köp sanly sergi gurady. Mysal üçin, diňe şu ýyl, Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň çäginde Azerbaýjan, Koreýa Respublikasy, Hytaý, Täjigistan, Rumyniýa, Ermenistan, ABŞ we Özbegistan ýaly ýurtlarda sergiler geçirildi.
Türkmenistanyň Döwlet muzeýi dünýäniň köp sanly muzeýleri bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. 2023-nji ýylda muzeý 2022-nji ýylda yglan edilen ABŞ-nyň Döwlet departamentiniň «Medeni mirasy gorap saklamak boýunça ilçi gaznasy» maksatnamasynyň ýeňijisi bolan J.Pol Getti muzeýiniň (Los Anjeles, ABŞ) wekillerini garşy aldy. Amerikanyň wekilleriniň saparynyň maksady, 3D skaneri we ýörite enjamlary ulanmak bilen, Merwde tapylan 5-nji asyra degişli Buddanyň kellesiniň bir bölegini doly öwrenmek we dikeltmekdir.
«Türkmenistan» gazetiniň habaryna görä, häzirki wagtda türk dünýäsiniň muzeýleriniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň üsti bilen köp işler alnyp barylýar.
